دستورالعمل مراقبتهای مدیریت شده شماره (32)

راهنمای روشهای تشخیص و پیگیری توده های پستانی

همانگونه که مستحضرید توده های پستانی به عنوان یکی از علل شایع مراجعه بیماران به مراکز درمانی مطرح است . با توجه به اینکه توده های پستانی یکی از شایعترین تظاهرات اولیه تومورهای پستانی هستند ، دقت و سرعت در تشخیص آنها بسیار مهم می باشد . تشخیص زودهنگام و دقیق با کاهش عوارض و هزینه درمانی همچنین با امکان بهبود در مراحل اولیه بیماری همراه خواهد بود .

در این راستا معاونت سلامت جهت ایجاد هماهنگی در مراحل تشخیص و پیگیری توده های پستانی دستورالعمل ذیل را با توجه به نظرات کارشناسی انجمن علمی پرتوشناسی (رادیولوژی) جامعه جراحان ایران و انجمن علمی متخصصین زنان و مامایی ایران و با استناد به منابع علمی – پزشکی روز آمد اعلام می دارد . لازم است در اجرا دقیق آن توجه لازم صورت گیرد.

تعریف:

هر توده ای که توسط بیمار یا پزشک در معاینه مورد توجه قرار گیرد به عنوان توده پستانی مورد ارزیابی قرار می گیرد . این توده می تواند با یا بدون تغییر در ظاهر پستان باشد . بیماران مورد نظر پس ازشک ویا تشخیص در معاینه اولیه مورد بررسی تشخیصی تکمیلی قرار می گیرند .

مراحل اجرایی :

تشخیص توده پستانی در مراحل اولیه آن در نتیجه درمان بسیار موثر می باشد . لذا جهت تشخیص سریعتر مراحل زیر بایستی به اجرا درآید .

معاینه بالینی به عنوان اولین اقدام توسط پزشک معالج است :

1- در افراد کمتر از 30 سال بدون علامت نیازی به معاینه سالیانه وجود ندارد . فقط در صورت وجود ریسک بالا اندیکاسیون معاینه سالیانه مطرح است .

2- افراد بالای 30 سال نیاز به معاینه سالیانه دارند .

3- در موارد خاص پزشک معالج می تواند بیمار خود را در فواصل کمتر معاینه نماید .

4- اولین ماموگرافی پایه در سن 40 سالگی بصورت روتین توصیه می شود .

5- بین سنین 40 تا 70 سالگی در افرادی که ریسک بالائی ندارند و در معاینه ضایعه ای لمس نمی شود . ماموگرافی حداکثر هر دو سال یکبار کافی است .

تبصره : در بیماران با ریسک بالا ، ماموگرافی سالیانه نیز می تواند انجام شود .

6-از سن 70 سال به بالا در صورتیکه ماموگرافی و معاینه بالینی تا این سن طبیعی باشد ، معاینه سالیانه و ماموگرافی هر 5 سال یکبار لازم است .

7- پس از تشخیص وجود توده در بررسی اولیه مراحل اجرایی بر اساس سن و جنس بیمار تعیین می گردند .

 

توده های پستانی در بیماران مونث :

با توجه به سن بیمار نسبت به نوع اقدامات تصمیم گیری می شود .

1- بیماران زیر 35 سال

اولین اقدام در این بیماران بررسی سونوگرافی است

الف) در صورتیکه توده کیستیک باشد جهت تشخیص بالینی آسپیراسیون صورت گیرد.

ب) در صورتیکه توده Solid یا Complex باشد F.N.A اقدام بعدی است .

تبصره :

در زنان بالای 25 سال که به علت دارا بودن شرایط ذیل با ریسک بالا محسوب می شوند ، می توان از ماموگرافی به عنوان اولین اقدام تشخیصی پس از معاینه کلینیکی در بررسی توده های پستانی استفاده نمود .

الف: شروع سرطان پستان در سن پایین (قبل از یائسگی ) در خانواده

ب: وجود خویشاوندان مبتلا به سرطان تخمدان

ج: تعداد سه نفر یا بیشتر از خویشاوندان مبتلا به سرطان پستان

د: سرطان در پستان مقابل دیده شده باشد .

2- بیماران بالای 35 سال

اولین اقدام تشخیصی بعد از معاینه کلینیکی در این بیماران ماموگرافی است

الف) در صورت عدم وجود علائم بدخیمی در ماموگرافی اولیه سونوگرافی کنترل انجام شود .

ب ) زمانیکه توده در ماموگرافی علائم غیر عادی نشان دهد.

اگر توده Round باشد اقدام بعدی سونوگرافی است.

اگر توده Spiculate باشد اقدام بعدی بیوپسی است .

تبصره :

درمواردی بدون توجه به سن سونوگرافی وسیله مناسب بیمار است .

- درزنان حامله وشیرده

- بعد از عمل جراحی پستان جهت بررسی تورم ایجاد شده و بررسی دیواره قسه سینه

- بررسی لنف نودهای آگزیلاری

تبصره :

در کلیه بیمارانی که تحت هورمون تراپی هستند انجام مراحل تشخیصی توده های پستانی بر اساس الویت های بالینی توسط پزشک معالج می باشد.